Onze rommelige kalender

Als je goed naar onze kalender kijkt, naar de maanden van het jaar, dan zie je dat het eigenlijk maar een rommeltje is. Het aantal maanden past prima in het dozijn-stelsel, wat van oudsher is gebruikt. Zo zijn er 12 maanden in een jaar en 2 keer 12 uur in een dag. Maar kijk je wat verder dan valt goed op dat het maar een rommeltje is met de namen van de maanden:
- Januari is vernoemd naar de Romeins god Janus;
- Februari naar de Romeins/Etruskische god Februus;
- Maart naar de Romeinse god Mars;
- April staat voor aperire (Latijns voor openen);
- Mei naar de Griekse godin Maia;
- Juni naar de Romeinse godin Juno;
- Juli naar de Romeinse veldheer Julius Caesar;
- Augustus naar de Romeinse keizer Caesar Augustus;
- September is Latijn voor de 7e maand (!);
- Oktober is Latijn voor de 8e maand (!);
- November is Latijn voor de 9e maand (!) en
- December is Latijn voor de 10e maand (!).

Van oudsher waren de maanden gebaseerd op de tijd tussen twee dagen met volle maan.
Maand is zelfs afgeleid van maan.
Maar een maan-maand duurt 29,5 dagen. Daarmee kom je niet uit als je een degelijke kalender wilt hebben.
Men is daarom uiteindelijk afgestapt van het idee van een maan-maand.

                                                Paus Greogorius XIII

Onze huidige Gregoriaanse kalender is pas in 1582 ingevoerd.
Niet-katholieke landen hadden er soms wat moeite mee. Opvallend is dat in de Nederlandse staten Holland, Zeeland, Limburg en Brabant de kalender direct werd ingevoerd. In de overige delen pas in 1700 (1701).
In Engeland gebeurde dit pas in 1752, in Japan in 1893 en in Rusland in 1918. De laatste landen die overgingen op de nieuwe kalender ware Griekenland (1924) en Turkije (1928).
Voor deze kalender werd de Juliaanse kalender gebruikt, deze is nog steeds in gebruik in de Grieks-orthodoxe kerk. De kalender loopt 13 dagen achter op de Gregoriaanse. Daarom is het niet verwonderlijk dat Kerstfeest in Rusland op 7 Januari wordt gevierd.

                                                   Julius Ceasar

De Juliaanse kalender stamt uit het jaar 45 voor onze jaartelling en is ingevoerd door Julius Caesar. Ook deze kalender kende al een schrikkeljaar en is op zijn beurt gebaseerd op de Egyptische kalender.
De Romeinen hadden hiervoor een andere kalender, die 355 dagen lang was. Eens in de zoveel jaar werd een schrikkelmaand (Intercalaris) toegepast van 22 of 23 dagen. Dit was een beetje een rommeltje en al gauw liep de kalender flink achter op het zonnejaar. Maar van betekenis is dat het kalenderjaar begon op 1 Maart. In dat kalenderjaar was September dus inderdaad de 7e maand, Oktober de 8e, November de 9e en December de 10e maand.

                                                  Keizer Augustus

In de Juliaanse kalender werden de oude namen gehandhaafd, maar begon het jaar 2 maanden eerder.
De Gregoriaanse kalender was niet veel meer dan een correctie op de Juliaanse, met name in het aantal schrikkeljaren. En Augustus kreeg 31 dagen terwijl Februari werd teruggebracht tot maximaal 29 dagen (in een schrikkeljaar), maar normaal 28.
Er bestaat een fabeltje dat de maand Augustus 31 dagen kreeg, omdat Keizer Augustus niet wilde onderdoen voor Julius Caesar. (Juli heeft ook 31 dagen.) Dit is grote onzin, maar het heeft wel in de alom gerespecteerde Encyclopedia Brittannica gestaan en je kan het nog steeds vinden in artikelen op internet.

                                                  De Griekse Godin Maia (Bartholemeus Spranger)

De maand Juli heette in de Romeinse kalender Quintilis (5e maand) en Augustus Sextilis (6e maand). Ze zijn als eerbetoon van naam veranderd.
Waarom in onze kalender de naam van een Griekse godin wordt gebruikt om een maand aan te duiden is me nog steeds niet duidelijk. De Romeinen hadden genoeg goden voorhanden om namen te vinden. Venus lijkt me wat dat betreft logischer. Ik kan geen goede reden vinden. Ik houd me aanbevolen voor suggesties!

(Met dank aan Wikipedia en de Encyclopedia Brittanica.)
========================================